یک روز مانده به بهمن، از برف که خبری نیست اما در ثانیهای بهمن آتش و خاک و آهن آوار میشود بر سر آتشنشانانی که هیچ کلمهای نمیتواند توصیفشان کند.
ایران آوار درد میشود و به یکباره ناجیانی که گرفتن جانبرکف دست و روانه شدن بهسوی خطر مرگ عادت هرروزشان است، عزیز مردم ایران میشوند.
حادثه تلخ پلاسکو باعث میشود که مردم در هر گوشه از کشور «امن یجیب» بخوانند و هریک با شاخه گلی به ایستگاههای آتشنشانی بروند تا خود را در غم پرواز فرشتگان نجات شریک بدانند و قدرشناسی از تلاش آتشنشانان را به تصویر بکشند.
در این میان فرسودگی و ناامن بودن اماکن مختلف در خبرها قد علم میکند و مسئولان هشدار میدهند که پلاسکوها فراوانند. هشداری که بهمرور زمان فراموش خواهد شد و پلاسکوهای ناامن سر جای خود خواهند ماند.
رسانههای همدان هم دستبهکار میشوند و زنگ خطر را به صدا درمیآورند. مدیران از مغفول ماندن ایمنی در اماکن تجاری میگویند و تأکید میکنند که باید ایمنسازی صورت بگیرد.
مدیرعامل سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی همدان هم همین نظر را دارد و میگوید: 90 درصد ساختمانهای دولتی، عمومی، آموزشی، مذهبی و تجاری همدان ایمن نیستند.
چندنفری به دفتر مدیرعامل آمدهاند تا ضمن ابراز همدردی، شهادت آتشنشانان پلاسکو را تسلیت بگویند و دستهگلهایشان را کنار هم ردیف میکنند. آقای مدیرعامل هم از مظلومیت آتشنشانان و خطراتی که آنها را تهدید میکند، میگوید و از مصدومیت 12 آتشنشان همدانی در عملیاتهای امسال خبر میدهد.
پس از تسلیتگویی شهروندان دردمند همدانی که به سازمان آتشنشانی آمده بودند، نوبت به گفتگوی «همدان نیوز» با محمدرضا بیاناتی مدیرعامل سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی همدان میرسد که صحبتهای آقای بیاناتی از ساختمان پلاسکو و مظلومیت آتشنشانان شروع شده، از کمبود تجهیزات آتشنشانی گذر کرده و به ناامن بودن ساختمانها در همدان ختم میشود که مشروح آن را در ادامه میخوانید:
{nomultithumb}
همدان نیوز: در ابتدا از اتفاق تلخ پلاسکو و شهادت آتشنشانان برای مخاطبان بگویید.
ما سه نوع اتفاق داریم: حادثه، سانحه و فاجعه. پلاسکو فاجعه بود؛ یک فاجعه ایمنی. پلاسکو یکی از بزرگترین ساختمانهای تجاری تهران، فاقد ایمنی بود که سه هزار نفر در آن فعالیت میکردند. فاجعه ایمنی است که ساختمان بلندمرتبه ایمنی نداشته باشد.
در این ساختمان با 15 طبقه ارتفاع هیچگونه ایمنی رعایت نشده بود. استفاده از برقکشیهای غیراصولی، کپسولهای پیکنیک غیراصولی، تراکم جمعیت غیراصولی و فرسودگی ساختمان بستر حادثه را فراهم کرد تا فردی خطا کند و یک خطای فردی باعث این اتفاق شود و دیر یا زود ممکن بود این اتفاق بیفتد. گسترش حریق در این محل بسیار سریع انجام شد چون پر از مواد سریعالاشتعال بود و بسته شدن راهروها با اجناس پارچهای و پلاستیکی به گسترش آتش کمک کرد.
آتشنشانی تهران تجهیزات بهروزی دارد. از لباس پرسنل تا نردبان و دیگر تجهیزات کاملاً بهروز است و با دنیا برابری میکند البته تجهیزات آتشنشانی مدام باید بهروزتر شود. بااینوجود عدم رعایت ایمنی باعث اتفاق ناگوار در پلاسکو شد که متأسفانه تعداد زیادی از آتشنشانان را در یک عملیات از دست دادیم که باید به خانوادهها و هموطنان تسلیت گفت.
رسانه در این اتفاق باعث شد که مردم با فعالیت بسیار مظلومانه، خالصانه، فنی و پرخطر آتشنشانان بیشتر آشنا شوند. مردم در کل کشور و همدان از روز اول به ایستگاهها مراجعه و با اهدای شاخه گل و روشن کردن شمع ابراز همدردی میکردند.
همدان نیوز: در عملیاتها تا چه میزان خطر مرگ، آتشنشانان را تهدید میکند؟
با توجه به اقتضای شغلی بهصورت طبیعی آتشنشانها در طول 24 ساعت چندین بار با خطر مواجه میشوند.
شغل آتشنشانی بهگونهای است که آتشنشان از لحظهای که وارد میشود باید بپذیرد که کارش با ایثار و ازخودگذشتگی همراه است و ممکن است او را دچار مصدومیت کند و یا شهید شود. حادثه یا فاجعه تفاوتی ندارد. با یک حادثه کوچک هم که آتشنشان با دو عنصر خطرآفرین آبوآتش روبهرو است، ممکن است با مشکل روبهرو شود.
بارها این اتفاق افتاده که فشار آب در لوله نواری 2.5 اینچی آب باعث رها شدن آن از دست آتشنشان شده و بهشدت به سر و صورت و سینه او برخورد کند و مصدومیت به بار آورد. به دلایلی از این قبیل آتشنشان باید قوای جسمی بالایی داشته باشد چون در کنار حفظ جان مردم، حفظ جان آتشنشان خیلی مهم است.
آتشنشانان خیلی مظلوم هستند و از قویترین و با دل و جرأت ترین نیروهای عملیاتی به شمار میروند و من نیز با افتخار میگویم که یک آتشنشانم.
پذیرش آتشنشانان بسیار سخت است. افراد باید در چهار آزمون کتبی، عملی، آموزشی، آمادگی و جسمانی شرکت کنند و برای اشتغال در سازمان آتشنشانی 45 روز دوره سخت را تجربه کنند.
همدان نیوز: خطای فنی هم در آسیب دیدن آتشنشانان اثرگذار است. در این خصوص توضیح دهید.
خطای فنی در حوزه آتشنشانی مهم است. اولین نوع خطا در عملیات میتواند آخرین عملیات یک آتشنشان باشد. دقت عمل، مهارت، توانایی و اطلاعات جامع میتواند به عملکرد مطلوب منجر شود.
همدان نیوز: با توجه بهسختی کار، حقوق و مزایای آتشنشانان چقدر است؟
آتشنشانان جزء نیروهای شهرداری هستند و کمتر از همه کارمندان دولت حقوق میگیرند. حقوق آنها از یک میلیون تومان شروع میشود و نهایت درآمد آنها به دو میلیون و 500 هزار تومان میرسد. تا مدتی پیش آتشنشانی حتی شغل سخت و زیانآور هم نبود که اتحادیه آتشنشانی کشور پیشنهادی مبنی بر اینکه این حرفه بهعنوان شغل سخت و زیانآور محسوب شود، به مجلس ارائه کرد و خوشبختانه تصویب شد تا آتشنشانان بتوانند پس از 20 سال اشتغال بازنشسته شوند که این مصوبه در انتظار تأیید شورای نگهبان است.
آتشنشانان باید بیش از این موردتوجه قرار بگیرند و حقوقشان افزایش پیدا کند و مزایایی نیز داشته باشند تا انگیزه کار برای آنها بیشتر شود. یکی از درخواستهای ما این است که تقاضای عمومی از سوی مردم مطرح شود که آتشنشانان در صورت جان باختن در حوادث شهید تلقی شوند و این تقاضا به مطالبه عمومی تبدیل شود. فعالیت آتشنشانها نجات جان انسانهاست. پلاسکو سه هزار نفر نیروی انسانی داشت. نیروهای آتشنشانی 500 نفر را تخلیه کردند و این یعنی نجات جان 500 نفر. آتشنشانان اینهمه ایثارگری میکنند و توجهی نمیشود.
همدان نیوز: آتشنشانی همدان چه کمبودهایی دارد؟
آتشنشانی ازلحاظ ساختار انسانی، بودجهای و تجهیزاتی مستقلتر از تمام سازمانهای شهرداری است و هیچ سازمانی در شهرداری همدان 250 نفر نیروی انسانی ندارد. آمادهترین سیستم شهرداری آتشنشانی است اما تجهیزات ندارد.
حداقل نیاز آتشنشانی شهرداری همدان هفت میلیارد تومان است که تنها هزینه یک نردبان 54 متری است اما درمجموع تأمین تجهیزات آتشنشانی همدان به بیش از 20 میلیارد تومان نیاز دارد.
همدان تنها یک ماشین فوماتیک دارد که قدمت آن به 20 سال پیشبر میگردد. این خودرو آب و کف را مخلوط و در دو دقیقه 12 هزار لیتر آب را خالی و شوک وارد میکند و برای اطفای حریق در فرودگاهها، جایگاههای سوخت، انبار مواد نفتی و آتشسوزیهای بزرگ کاربرد دارد.
درمجموع برای انجام عملیاتهای معمولی و روزمره امکانات آتشنشانی همدان بد نیست هرچند قدیمی است و به 20 سال قبل برمیگردد و این اتفاق بههیچعنوان مطلوب نیست و میانگین عمر خودروهای آتشنشانی باید بالای پنج سال نباشد. برای عملیاتهای بزرگ امکانات بسیار کم است و این کمبود بارها در سخنرانیها، جلسات و در رسانهها تکرار شده است. ساختمانهای مرتفع همدان درحالتوسعه است و این موضوع نیاز به تجهیزات امدادی ویژه دارد.
همدان حداقل نیاز به چهار نردبان هیدرولیکی 54 متری و 32 متری دارد که از نیازهای اولیه به شمار میرود. آتشنشانی همدان به خودروی ویژه اطفای حریق مراتع نیاز دارد، چون مراتع ناهموار هستند و خودروهای دیگر امکان ورود را ندارند. دو دستگاه تانکر 32 هزار لیتری و یک دستگاه تانکر 18 هزار لیتری برای پشتیبانی از دیگر نیازهاست چون گاهی پیشآمده که تانکر در محل وجود داشته اما آب کم بوده و عملیات نیاز به تانکر پشتیبان برای تأمین آب داشته است. خودروی پشتیبانی از همه نیازها واجبتر است و باید در صحنه حادثه حاضر باشد.
خودروی پیشروی سبک آتشنشانی، یک خودروی سنگین امداد و نجات و یک دستگاه جرثقیل 30 تنی هم ازجمله دیگر نیازهای آتشنشانی همدان به شمار میرود.
سازمان آتشنشانی همدان در مردادماه امسال، در نامهای به شهرداری درخواست تأمین تجهیزات را داده و نامه شهرداری نیز با امضای شهرداری به استانداری ارسالشده است.
آتشنشانی به یک دستگاه بالگرد ویژه نیاز دارد اما متأسفانه به آن توجه نمیشود و حتی در سطح کشور هم این بالگرد وجود ندارد.
همدان نیوز: با توجه به برآورد 20 میلیارد تومانی اعتبار، امیدی به تأمین تجهیزات دارید؟
وقتی حقوق پرسنل هم بهموقع پرداخت نمیشود، خیر.
همدان نیوز: ساختمانهای عمومی همدان ازلحاظ ایمنی چه وضعیتی دارند؟
خوشبختانه همدان در پیشگیری و ایمنسازی ساختمانها جلوتر از دیگر شهرهاست و آتشنشانی از سازمانهای سختگیر در این زمینه است. صدور پروانه ساختمان از یک و نیمطبقه به بالا منوط به اخذ دستورالعمل ایمنی است. در حین ساخت نیز بر اساس مقررات، نظرات کارشناسی مطرح میشود. پروانه ساختمان و پایان کار در شهرداری بدون اجازه آتشنشانی صادر نمیشود و آتشنشانی در این زمینه با صراحت و جدیت عمل میکند.
تمام ساختمانها باید ایمنسازی شوند و بنا بر مشخصاتی که دارند، از چهارتا 29 آیتم ایمنی لازم را داشته باشند. در ایمنی ساختمانهای جدید سختگیری میشود تا حداقل ایمنسازی صورت بگیرد اما متأسفانه ساختمانهای مشخص و عمومی، دولتی، اداری، آموزشی، مذهبی، سالنهای اجتماعات، سالنهای ورزشی از حداقل ایمنی برخوردار هستند.
در خصوص عدم ایمنی ساختمانها و اماکن تجمعی به فرمانداری همدان نامه ارسالشده تا دستور ایمنسازی داده شود که فرماندار هم دستور داده ولی بعید به نظر میرسد کاری انجامشده باشد.
بهعنوان مثال میتوان به امدادرسانی در سالنهای ورزشی اشاره کرد. در این سالنها تجمع انجام میشود و انتظار میرود که خودروی آتشنشانی هم در محل حضور داشته باشد اما وقتی ایمنی رعایت نشده باشد، حضور آتشنشانی هم چندان مؤثر نخواهد بود. درب سالنهای ورزشی باید رو به بیرون باشد تا جمعیت در شرایط بحرانی بتواند راحتتر خارج شود اما چنین نیست و همین موضوع مشکل ایجاد میکند.
مردم در بافت مسکونی و اداری به آتشنشانی مراجعه میکنند و دستورالعمل میگیرند اما بافت تجاری و اماکنی که پروانه کسب از اتاق اصناف میگیرند به آتشنشانی مراجعه نمیکنند که مراجعه آنها از مطالبات آتشنشانی است. رئیس اتاق اصناف استان همدان در مصاحبهای گفته بود که 25 درصد اماکن تجاری فاقد ایمنی هستند اما من با این موضوع مخالف هستم و به جرأت میتوانم بگویم حداکثر بافت تجاری همدان ایمنی لازم را ندارد. خوشبختانه معاون عمرانی استانداری همدان تأکید کرده که صاحبان اماکن تجاری باید برای دریافت دستورالعمل ایمنی به آتشنشانی مراجعه کنند و الزام این موضوع در کمیتههای استانی مصوب میشود. به اصناف نامه محرمانه ارسال و در 18 بند تذکر دادهشده است که کسبه برای تمدید پروانه کسب باید به آتشنشانی مراجعه کنند.
همدان نیوز: با توجه به آتشسوزی بخشی از بافت تاریخی میدان امام (ره) همدان، در خصوص ایمنی میدان مرکزی شهر توضیح دهید.
بخشی از فروشگاههای مهم شهر در بافت میراث فرهنگی است و اگر در آتشسوزی اخیر بهخوبی عمل نمیشد، جزیرهای از آتش در میدان امام (ره) تشکیل میشد.
میدان مرکزی همدان دارای بافت سنتی و میراث فرهنگی است و باید ظاهر میراث فرهنگی و بطن آن را حفظ کرد اما این دلیل ایمن نبودن نیست و نباید از مصالح سریع الاشتعال در این بافت استفاده شود. نباید زیرشیروانیها تبدیل به انبار ضایعات شود که در حاشیه میدان امام (ره) این وضعیت وجود دارد. شیروانیها باید حفظ شود اما زیر آن نباید از چوبهایی که بهراحتی میسوزند، استفاده شود. در همدان از این نقاط بسیار وجود دارد.
همدان نیوز: بهعنوان آخرین سؤال، آتشنشانی در آگاهسازی مردم در خصوص مسائل ایمنی برای جلوگیری از حوادث چه اقداماتی انجام داده است؟
خوشبختانه در حوزه آموزشی اقدامات خوبی انجامشده است. سازمان در چهار رده آموزشهای شهروندی عمومی شامل مهدکودکها، مدارس، عوام جامعه و برنامههای تجمعی را انجام میدهد تا مردم با الفبای آتشنشانی آشنا شوند. 56 هزار نفر در همدان در این چهار رده آموزش دیدند. در دانشگاهها نیز آموزش یک هزار و 600 دانشجو انجامشده است. علاوه بر این آموزشهای تخصصی و حرفهای برای کارکنان جایگاههای سوخت نیز برگزارشده و امید میرود با این روند شاهد کاهش وقوع حوادث ناگوار در همدان باشیم.
گفتگو: فرشته اکبری